Domowe sposoby na ból oczu: skuteczne zwalczanie przyczyn

Dr. Victor Derhartunian 23 kwietnia 2025

Kłujący, uciskający lub po prostu nieprzyjemny – ból oczu jest powszechnym objawem, który może mieć wiele przyczyn. Spektrum możliwych wyzwalaczy waha się od nieszkodliwego uczucia suchości po długiej pracy przy ekranie komputera po poważne stany zapalne lub choroby oczu. Wielu cierpiących początkowo szuka pomocy w swojej apteczce – i rzeczywiście istnieją pewne domowe środki, które mogą złagodzić ból oczu

Na tym blogu dowiesz się, które domowe środki zaradcze naprawdę pomagają, jak z nich prawidłowo korzystać – i kiedy nadszedł czas, aby szukać profesjonalnej pomocy.

Czym właściwie jest ból oczu?

Ból oka jest niespecyficznym, ale powszechnym objawem, który może mieć wiele przyczyn. Objawy wahają się od lekkiego dyskomfortu lub uczucia ucisku do kłującego lub ciągnącego bólu, który wpływa na mruganie, widzenie lub nawet cały obszar głowy. Typowymi objawami towarzyszącymi są również zaczerwienione, podrażnione oczy, wrażliwość na światło lub uczucie obecności ciała obcego w oku.

Jak zwykle powstają:

Z medycznego punktu widzenia ból w oku lub wokół niego może być spowodowany nieszkodliwymi czynnikami, takimi jak suchość oczu lub nadmierny wysiłek, a także poważnymi schorzeniami, takimi jak zapalenie rogówki, jęczmień, zapalenie spojówki, a nawet jaskra (podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe).

Ważne jest, aby pamiętać, że ból oka nie jest obrazem klinicznym samym w sobie, ale wskazaniem na podstawowe zaburzenie lub podrażnienie oka lub sąsiednich struktur, takich jak mięśnie oka, powieki, zatoki przynosowe lub nerw wzrokowy.

W większości przypadków dyskomfort jest nieszkodliwy i tymczasowy – na przykład po długiej pracy przy monitorze komputera, w suchym powietrzu lub po nocy spędzonej w soczewkach kontaktowych. Zdarzają się jednak również sytuacje, w których ból maskuje poważniejszy problem.

Domowe sposoby na ból oczu: co naprawdę może pomóc?

To, czy i który domowy środek zaradczy może pomóc w bólu oczu, zależy w dużej mierze od przyczyny. Cztery najpopularniejsze i potencjalnie najskuteczniejsze domowe sposoby na ból oczu to

Gorące i zimne okłady – kiedy stosować które z nich?

Ciepłe okłady są idealne w przypadku dolegliwości związanych ze stanem zapalnym lub przekrwieniem, takich jak pryszcze, chrupiące brzegi powiek lub zablokowane gruczoły łojowe. Pomagają one upłynnić stwardniałą wydzielinę, otworzyć brzeg powie ki i pobudzić krążenie krwi. Aby to zrobić, namocz czystą, niestrzępiącą się ściereczkę w ciepłej wodzie (nie gorącej!), wyciśnij ją i umieść na zamkniętych oczach na 5-10 minut.

Z kolei zimne okłady są zalecane w przypadku ostrego podrażnienia, obrzęku, podrażnienia oczu z powodu alergii lub po długim czasie spędzonym przed ekranem. Chłodzenie łagodzi zaczerwienienie i swędzenie oraz zmniejsza obrzęk. Ważna jest również higiena – kompres powinien być świeży, czysty i przyjemnie chłodny.

Ważne:

  • Nigdy nie stosuj okładów bezpośrednio z lodówki lub wrzącej wody
  • Nie używać dłużej niż 10 minut
  • Nie używaj rozdwojonych ściereczek ani szmatek – ryzyko infekcji!

W przypadku wystąpienia uporczywego bólu, silnego obrzęku lub ropienia należy przerwać samodzielne leczenie i zasięgnąć porady lekarza.

Herbata rumiankowa, czarna herbata i inne – używaj naturalnych wspomagaczy z rozwagą

Torebki rumianku lub czarnej herbaty to klasyczny domowy środek na zaczerwienione lub zaognione oczy – szczególnie w przypadku łagodnego podrażnienia, zapalenia powiek lub suchości oczu. Aktywny składnik taninyzawarty w czarnej herbacie ma łagodne działanie przeciwzapalne i może łagodzić obrzęki.

Ale bądź ostrożny:

  • Rumianek może powodować reakcje alergiczne i zawiera drobne pozostałości kwiatów, które mogą nasilać podrażnienia wrażliwych oczu.
  • Torebki herbaty powinny być dobrze schłodzone, czyste i niearomatyzowane.
  • Nie jest zalecany w przypadku urazów otwartych oczu lub soczewek kontaktowych.

Zastosowanie:

  • Zaparz torebkę herbaty, pozostaw do ostygnięcia, wyciśnij i umieść na zamkniętym oku.
  • Wystarczy 5-7 minut – następnie wyrzuć ściereczkę lub torebkę z herbatą.

W przypadku uporczywego stanu zapalnego, tworzenia się obfitej wydzieliny lub pogorszenia wzroku, domowy środek nie powinien być stosowany samodzielnie dłużej niż 1-2 dni.

Płukanie oczu czystą wodą lub izotonicznym roztworem soli fizjologicznej

W przypadku uczucia ciała obcego, podrażnienia spowodowanego kurzem, dymem lub chlorowaną wodą, delikatne płukanie wodą może przynieść początkową ulgę. Izotoniczny roztwór soli fizjologicznej (0,9%), który jest podobny do naturalnego filmu łzowego, jest jeszcze bardziej odpowiedni.

Zastosowanie:

  • Szeroko otwarte oko
  • Przepłukać czystą wodą (o temperaturze pokojowej) lub sterylnym roztworem soli fizjologicznej.
  • Najlepiej z wanienką do oczu lub sterylną tacką ociekową

Ważne:

  • Nie stosować w przypadku otwartych ran lub silnego pieczenia.
  • Nie używaj zwrotów wody z kranu ani zanieczyszczonych pojemników
  • W przypadku kontaktu z chemikaliami lub utrzymującego się podrażnienia należy natychmiast skontaktować się z lekarzem!

Pielęgnacja brzegów powiek i ciepły krem nawilżający na podrażnienia i suchość

Suche oczy lub podrażnione brzegi powiek są często spowodowane rzadkim mruganiem (np. podczas pracy przy ekranie komputera), czynnikami środowiskowymi lub dysfunkcją gruczołów Meiboma. Ukierunkowana pielęgnacja brzegów powiek w połączeniu z ciepłymi, wilgotnymi okładami pomaga udrożnić zablokowane gruczoły i ustabilizować film łzowy.

To właściwy sposób:

  1. Nałożyć ciepły, wilgotny kompres na 5-10 minut.
  2. Używając czystego patyczka kosmetycznego lub chusteczki higienicznej, delikatnie przeczesać krawędź powieki od wewnątrz na zewnątrz.
  3. Zwilż oczy substytutem łez z apteki (bez konserwantów).

Wskazówka: Ta procedura może pomóc w przypadku chronicznie suchych lub zmęczonych oczu 1-2 razy dziennie – szczególnie w przypadku osób z soczewkami kontaktowymi, alergiami lub spędzających dużo czasu przed ekranem.

Chłodzące plasterki ogórka łagodzą podrażnione oczy

Plasterki świeżego og órka są dobrze znanym domowym lekarstwem z sektora wellness – i rzeczywiście mogą mieć przyjemny kojący wpływ na podrażnione, zaczerwienione lub opuchnięte powieki. Wysoka zawartość wilgoci i naturalny chłód ogórka łagodzi okolice oczu, ma łagodne działanie zmniejszające przekrwienie i odświeżające.

Działa to w następujący sposób:

  • Pokrój świeży, chłodny ogórek na cienkie plasterki.
  • Umieść jeden krążek na każdym zamkniętym oku
  • Wymienić na świeże po 5-10 minutach, łącznie używać przez ok. 15 minut.

Ogórek powinien być umyty, najlepiej organiczny i nieprzetworzony. Nie stosować na otwarte rany, silne zaczerwienienia lub infekcje.

Joga dla oczu i świadome mruganie w przypadku nadmiernego wysiłku.

Długotrwałe wpatrywanie się w ekran komputera, zbyt rzadkie mruganie lub ciągła praca z bliska często prowadzą do przeciążenia mięśni oczu – może to objawiać się bólem napięciowym, suchością lub uczuciem ucisku. Joga oczu lub krótkie ćwiczenia relaksacyjne mogą tu pomóc w naturalny sposób.

Pomocne ćwiczenia:

  • Palming: Pocieraj dłonie o siebie, połóż je na zamkniętych oczach i relaksuj się przez 30 sekund.
  • Trening mrugania: świadomie mrugaj powoli 10-15 razy co 20 minut.
  • Zasada „20-20-20”: co 20 minut, przez 20 sekund, patrz na coś oddalonego o 20 stóp (6 m).

Działanie: Wspomaga film łzowy, rozluźnia mięśnie, zapobiega suchości i pieczeniu.

Aloes – delikatna pielęgnacja podrażnionych okolic oczu

Aloes ma właściwości przeciwzapalne i nawilżające i może mieć kojący wpływ na podrażnienia skóry wokół oka, np. spowodowane alergią lub suchym powietrzem. Żel nie jest nakładany na oko, ale na skórę wokół oka.

Działa to w następujący sposób:

  • Nałożyć cienką warstwę czystego żelu aloesowego (np. z apteki ekologicznej) na powieki lub sąsiadującą skórę.
  • Nie za blisko krawędzi powieki, aby uniknąć kontaktu z okiem.
  • Idealny wieczorem lub po demakijażu

Kiedy należy zachować ostrożność? Rozpoznawanie bólu oka jako stanu nagłego

Domowe sposoby na ból oczu są pomocne w wielu przypadkach – na przykład w przypadku suchości oczu, łagodnego podrażnienia lub po długim dniu spędzonym przed ekranem. Jednak nie każda dolegliwość może być nimi leczona. W niektórych sytuacjach ból oka może wskazywać na poważną chorobę – w takim przypadku domowe sposobynie tylko nieskuteczne, ale mogą nawet kosztować cenny czas.

Znaki ostrzegawcze, że domowe środki zaradcze nie są już wystarczające:

  • Nagły, silny ból oczu, zwłaszcza w połączeniu z bólem głowy lub nudnościami.
  • Wrażliwość na światło, zaburzenia widzenia lub podwójne widzenie
  • Zaczerwienienie z silnym obrzękiem, ropną wydzieliną lub gorączką
  • Ból podczas poruszania okiem lub uczucie ucisku za okiem
  • Podejrzenie ciała obcego lub urazu
  • Jaskra: może prowadzić do ostrego stanu zagrożenia ze zwiększonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym.
  • Zajęcie nerwu wzrokowego, na przykład w przypadku zapalenia lub zaburzeń krążenia.

W takich przypadkach konieczne jest natychmiastowe badanie okulistyczne, aby zapobiec trwałemu uszkodzeniu oka – lub, w najgorszym przypadku, groźbie ślepoty.

Co robi okulista w przypadku bólu oczu?

Jeśli domowe środki zaradcze nie są już wystarczające do złagodzenia dyskomfortu lub dyskomfort powoduje jeszcze większy ból oczu, zdecydowanie zaleca się wizytę u okulisty . Pierwszym krokiem jest dokładna diagnoza w celu ustalenia dokładnej przyczyny bólu oka – ponieważ ukierunkowane leczenie można zastosować tylko wtedy, gdy jest jasne, skąd pochodzi ból.

Typowe etapy badania okulistycznego:

  • Historia medyczna: Po pierwsze, należy zapytać o dokładne objawy, czas ich trwania i możliwe czynniki wyzwalające (np. praca z VDU, soczewki kontaktowe, uraz).
  • Badanie oka: sprawdzenie powiek, spojówki, rogówki i źrenicy, zwykle za pomocą lampy szczelinowej.
  • Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego: ważny dla wykluczenia jaskry, która nieleczona może prowadzić do utraty wzroku.
  • Sprawdzanie filmu łzowego: np. w przypadku podejrzenia suchości oczu.
  • Badanie ostrości wzroku i pola widzenia: w celu oceny ostrości wzroku i ewentualnych upośledzeń.
  • Ewentualnie dalsza diagnostyka: np. badanie wymazu, OCT (optyczna koherentna tomografia) lub rozszerzenie źrenicy, jeśli konieczne jest zbadanie siatkówki.

W zależności od ustaleń, przeprowadza się następnie ukierunkowane leczenie, np. kroplami przeciwzapalnymi do oczu, lekami przeciwbakteryjnymi, sztucznymi łzami lub – w razie potrzeby – dalszą interwencją chirurgiczną lub zachowawczą.

author image

Dr. Victor Derhartunian

Nachdem er sein Handwerk von den beiden Pionieren der Laserchirurgie gelernt hat, gehört Dr. Victor Derhartunian zu den führenden Augenlaser-Chirurgen. Er leitet die Praxis in Wien und kann seine Patienten in fünf Sprachen beraten.

Który zabieg laserowy jest odpowiedni dla Twoich oczu? – Przeprowadzić 1-minutowy autotest

Takie czynniki jak wiek, kształt oczu, historia chorób i styl życia sprawiają, że leczenie oczu jest idealne dla jednej osoby, ale nie dla drugiej. Dowiedz się, jakie leczenie (jeśli w ogóle) może pomóc Ci zrezygnować z okularów i soczewek kontaktowych.

Przeprowadzaj quizy