Badanie siatkówki: procedura diagnostyczna mająca na celu zbadanie siatkówki

Czy to jako środek zapobiegawczy, w przypadku niejasnych zaburzeń widzenia lub w celu wyjaśnienia znanej choroby oczu. Siatkówka jest centralnym narządem zmysłów w oku, przez który światło jest przekształcane w obrazy. Zmiany w siatkówce są często stopniowe – ale mogą prowadzić do trwałego pogorszenia widzenia, jeśli nie są leczone.

Nowoczesne metody, takie jak OCT, funduskamera lub Optomap, umożliwiają obecnie precyzyjną i bezdotykową analizę aż do najdrobniejszych struktur. Na tym blogu dowiesz się , kiedy badanie siatkówki ma sens, jak jest przeprowadzane, jakie metody są dostępne – i jaką rolę odgrywa również w przygotowaniu do laserowego leczenia oczu.

Czym jest badanie siatkówki i dlaczego jest tak ważne?

Badanie siatkówki jest jedną z najważniejszych procedur diagnostycznych w okulistyce. Umożliwia rozpoznanie zmian w siatkówce na wczesnym etapie – często przed pojawieniem się objawów. Siatkówka jest częścią oka, która przetwarza docierające światło i ma kluczowe znaczenie dla widzenia. Choroby takie jak zwyrodnienie plamki żółtej, cukrzycowe uszkodzenie siatkówki lub zmiany naczyniowe mogą rozpocząć się właśnie tam – i postępować niezauważone.

Co dzieje się podczas badania siatkówki u okulisty?

Dokładna procedura i wybór metody badania zależą od tego, czy jest to środek zapobiegawczy, kontrola kontrolna czy konkretna diagnoza choroby siatkówki.

Retinoskopia z kroplami do oczu – metoda klasyczna

W klasycznej retinoskopii (oftalmoskopii) źrenica jest rozszerzana za pomocą kropli do oczu, dzięki czemu okulista może ocenić cały tył oka za pomocą szkła powiększającego i źródła światła. Pozwala to na szczegółowe zbadanie tarczy nerwu wzrokowego, plamki żółtej, naczyń krwionośnych i peryferyjnych obszarów siatkówki.

Metoda ta jest sprawdzona, bezpieczna i często stosowana do rutynowych badań i wczesnego wykrywania chorób siatkówki.

Po podaniu kropli ostrość widzenia ulega tymczasowemu pogorszeniu – w związku z tym nie wolno prowadzić pojazdów.

Badanie siatkówki za pomocą szkła kontaktowego – dokładne spostrzeżenia

Specjalna soczewka kontaktowa jest stosowana w przypadku niektórych problemów – takich jak podejrzenie odwarstwienia siatkówki, zmiany naczyniowe lub guzy. Jest ona umieszczana bezpośrednio na znieczulonym oku i umożliwia trójwymiarową i bardzo precyzyjną ocenę siatkówki, zwłaszcza jej zewnętrznych obszarów.

Badanie to jest szczególnie pomocne w przypadku poważnej krótkowzroczności, zmian w obwodowym obszarze siatkówki lubw celu sprawdzenia postępu znanych chorób. Nie jest bolesne, ale jest nieco bardziej intensywne niż zwykła endoskopia.

Cyfrowe badanie siatkówki za pomocą kamery dna oka lub Optomap

Nowoczesne urządzenia, takie jak funduskamera lub system Optomap, umożliwiają bezdotykowe obrazowanie siatkówki w wysokiej rozdzielczości – często bez rozszerzania źrenicy. W ten sposób powstają obrazy cyfrowe, które w razie potrzeby można zapisać i porównać z poprzednimi obrazami.

To nieinwazyjne badanie jest idealne do badań przesiewowych, dokumentacji i obserwacji. Jest to centralny element nowoczesnej diagnostyki, szczególnie w przypadku przewlekłych chorób siatkówki, takich jak AMD lub retinopatia cukrzycowa.

Nowoczesne techniki obrazowania do analizy siatkówki oka

Oprócz tradycyjnej retinoskopii, obecnie dostępnych jest wiele procedur obrazowania, które umożliwiają szczegółową wizualizację struktur siatkówki – często bezkontaktową i cyfrową. Są one szczególnie ważne dla wczesnego wykrywania, monitorowania i dokumentowania zmian w siatkówce, zwłaszcza w plamce żółtej, tarczy nerwu wzrokowego lub naczyniach krwionośnych.

OCT – optyczna koherentna tomografia w skrócie

OCT (optyczna koherentna tomografia) to najnowocześniejsza, nieinwazyjna procedura, która wykorzystuje fale świetlne do generowania przekrojowych obrazów siatkówki. Pozwala to na rozpoznanie nawet najbardziej subtelnych zmian w siatkówce i plamce żółtej – często na najwcześniejszym etapie choroby.

Jest to standard w diagnostyce:

• AMD (zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem)
• Obrzęk plamki żółtej
• Jaskra
• cukrzycowe zmiany siatkówki

Badanie jest szybkie, bezbolesne i możliwe bez rozszerzania źrenic.

Angiografia fluorescencyjna do wizualizacji naczyń w siatkówce oka

W angiografii fluoresceinowej do żyły w ramieniu wstrzykiwany jest barwnik, który jest rozprowadzany przez naczynia krwionośne w siatkówce. Specjalne kamery rejestrują następnie, jak barwnik jest rozprowadzany w drobnych naczyniach siatkówki. W ten sposób można precyzyjnie wykryć zwężenia, przecieki lub niedrożności naczyń krwionośnych.

Jest to szczególnie pomocne w przypadku:

• retinopatia cukrzycowa
• Choroby naczyniowe
• Zmiany w plamce żółtej z nagromadzeniem płynu

Metoda ta jest wypróbowana i przetestowana, ale nieco bardziej złożona i jest stosowana w szczególności w przypadku podejrzenia zmian naczyniowych.

Laserowe procedury diagnostyczne – precyzyjne i bezdotykowe

Nowoczesne procedury laserowe, takie jak skaningowy oftalmoskop laserowy (SLO), umożliwiają bezkontaktowe obrazowanie siatkówki w wysokiej rozdzielczości, często nawet w mniej niż optymalnych warunkach oświetleniowych lub bez rozszerzania źrenicy. Dzięki zastosowaniu specjalnych długości fal światła laserowego można wizualizować nawet głębsze struktury.

Technika ta jest stosowana głównie w specjalistycznych klinikach okulistycznych lub do wczesnego diagnozowania zmian siatkówki i oferuje maksymalną precyzję przy minimalnym stresie dla pacjenta.

Jaką rolę odgrywają badania siatkówki w laserowej chirurgii oka?

Jeśli planowane jest laserowe leczenie oczu – na przykład w celu skorygowania krótkowzroczności, dalekowzroczności lub astygmatyzmu – badanie siatkówki jest istotną częścią badania wstępnego. Wynika to z faktu, że nawet jeśli zabieg laserowy jest wykonywany na rogówce, należy najpierw upewnić się, że siatkówka jest wolna od zmian patologicznych.

Dlaczego jest to tak ważne:

• Poważna krótkowzroczność zwiększa ryzyko zmian lub odwarstwienia siatkówki.
• Drobne pęknięcia, dziury lub strefy zwyrodnieniowe muszą zostać wykryte przed zabiegiem i, jeśli to konieczne, ustabilizowane z wyprzedzeniem za pomocą lasera
• Choroby siatkówki, takie jak makulopatie lub zmiany naczyniowe, mogą mieć wpływ na oczekiwaną ostrość wzroku po zabiegu laserowym

W zależności od indywidualnych ustaleń, okulista przeprowadzi zatem jedno lub więcej badań siatkówki (np. OCT, badanie dna oka lub badanie soczewek kontaktowych), aby móc podjąć świadomą decyzję o przydatności do laserowej operacji oka.